HISTORIA HIRUDOTERAPII

HISTORIA HIRUDOTERAPII SIĘGA ZAMIERZCHŁYCH CZASÓW STAROŻYTNOŚCI

LECZENIE PIJAWKAMI MA JUŻ PONAD 2000 LETNIĄ

UDOKUMENTOWANĄ TRADYCJĘ

CZŁOWIEK I MALUTKA PIJAWKA ŻYJĄ NA ZIEMI
W SYMBIOZIE OD TYSIĘCY LAT

STAROŻYTNY EGIPT

W leczeniu często wykorzystywano sztuczne upusty krwi.
Spotykamy najstarsze malowidło przedstawiające leczenie pijawkami. Pochodzi ono z grobu pisarza Userhata z lat 1367- 1308 p.n.e.

STAROŻYTNA GRECJA

Pierwsze znane doniesienia o leczeniu pijawkami pochodzą z II w p.n.e. od Nicandera z Kolofonu- lekarza, poety i gramatyka. W swoich dziełach zawarł opisy leczenia, w tym i pijawkami („Theriaca” i „Alexipharmaca”).
Ok. I w p.n.e. o pijawkach wspomina Asklepiades Themision z Laodokii.
Stosował je np. w leczeniu bólów głowy.
Medycyna znacznie rozwinęła się w założonej przez Aleksandra Wielkiego Aleksandrii – ok. II w p.n.e. Był to prężny ośrodek naukowy, w którym znajdowała się znakomita biblioteka oraz gdzie uprawiano z powodzeniem nauki medyczne. Jedną ze stosowanych metod była hirudoterapia.
Działali tam tacy wybitni lekarze jak Herofilos, Erasistratos Themisson
Pijawki stosowano w zapaleniach, gorączce (Asklepiades, Paul Eginete, Actuarius), przeciw malarii i przy zapaleniu wątroby (Aetius) oraz w trudno gojących się ranach (Arnaud de Villeneuve i Nicander ).

STAROŻYTNE INDIE

W starożytnych Indiach rozwinął się prawdopodobnie najstarszy na świecie system leczniczy Ayurveda.
Ten indyjski system był i jest systemem filozoficzno – leczniczym. Jego tradycja trwa do dziś i trzeba zaznaczyć, że jest sposobem leczenia na świecie uznawanym.
System zalecała leki ziołowe i mineralne, masaże, ćwiczenia fizyczne i oddechowe- yogę, techniki oczyszczające i całą masę różnych zabiegów, w tym przystawianie pijawek.
Opisy leczenia pijawkami zawierają traktaty medyczne – „Ćaraka Samhita” (traktat z 500 zasadami leczniczymi ) - napisany przez Ryszi Ćaraka oraz „Suśruta Samhita” napisana przez Ryszi Suśruta.

STAROŻYTNY RZYM

Najsławniejszym przedstawicielem medyków w Rzymie był Galen.
Często stosował sztuczne upusty krwi, pijawki i bańki.
Pijawki w tym czasie stosowano na wiele schorzeń.
Pijawki stosowali tez inni znakomici lekarze tego czasu np. Alexander de Tralles (VI w n.e.) stosował w celu poprawy słuchu.
Antyllos opisał technikę upustu żylnego i tętniczego.

KRAJE ARABSKIE

Praktyki stawiania pijawek te były codziennością w medycynie arabskiej
Już w VI w n.e. znajdujemy opis użycia pijawek w chorobach zapalnych, a później w innych schorzeniach.
Awicenna zalecał je w wielu chorobach, nawet przy bólu zębów.
Wraz z ekspansją kultury arabskiej rozpowszechniło się użycie pijawek- stały się stałym elementem propagowanego sposobu leczenia.

ŚREDNIOWIECZE

Zabiegiem kontrolującym i przywracającym równowagę było puszczenie krwi (jak i też przystawianie pijawek).
Prócz stosowania ziół, kamieni i relikwii świętych wraz z modłami była to podstawowa metoda leczenia.
Upusty i pijawki stały się z czasem tak popularne, że stosowano je nie tylko leczniczo, ale i profilaktycznie.
Zarówno bogaci jak i biedni mieli stosowane wszechobecne krwioupusty i pijawki.
Zalecano je na bardzo wiele chorób, szczególnie przy obrzękach, bólach, chorobach reumatycznych, hemoroidach, żylakach i zapaleniach.
Pomagały także przy tonizacji charakteru cholerycznego. Hoffman (XVII w ) stosował je w stanach ostrych, w chorobach skóry i astmie oskrzelowej.

EUROPA WIEK XIX I XX

Początkowo w ostatnich dekadach XVIII i na początku XIX w pijawki osiągnęły szczyty popularności.
Szczególnie miało to miejsce we Francji i w Anglii.
Leczono pijawkami wszystko i wszystkich. Zużywano we Francji ok. 80 mln sztuk pijawki lekarskiej rocznie.
Od roku 1830, czyli od wprowadzenia na większą skalę leków farmaceutycznych praktyka stawiania pijawek stopniowo zaczęła zanikać.
Przysłowiowym gwoździem do trumny było odkrycie drobnoustrojówi wprowadzenie aseptyki.
Pijawki nie dało się sterylizować, - była więc bezużyteczna.
Wydawało się, że hirudoterapia jest już zapomnianą metodą.
Sytuacja zmieniła się diametralnie od roku 1884 gdy Haycraft- walijski profesor fizjologii odkrył, że w przewodzie pokarmowym pijawki krew nie psuje się ani nie krzepnie.
Czynnik za to odpowiedzialny- hirudynę wyizolował ze śliny pijawki dopiero w 1950 roku prof. Markwardt.
Do czasów dzisiejszych znaleziono w ślinie pijawki jeszcze wiele innych związków.
Odkrycia te przyczyniły się do ponownego renesansu użycia pijawek w XX wieku